فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                         صفحه

 

چکیده 1

 

فصل اول: کلیات طرح تحقیق

 

1-1) مقدمه. 3

 

1-2) بیان مسئله. 3

 

1-3 ) ضرورت و اهمیت تحقیق.. 5

 

1-4 ) اهداف تحقیق.. 5

 

1-5) سوالات تحقیق.. 5

 

1-5-1) سوال اصلی تحقیق.. 5

 

1-5-2) سوالات فرعی تحقیق.. 5

 

1-6) چارچوب نظری تحقیق.. 6

 

1-7) فرضیه های تحقیق.. 7

 

1-7-1) فرضیه اصلی تحقیق.. 7

 

1-7-2) فرضیه های فرعی تحقیق.. 7

 

1-8) متغیرهای تحقیق.. 7

 

1-8-1) متغیر مستقل.. 7

 

1-8-2) متغیر وابسته. 7

 

1-9) تعریف مفهومی متغیرها 8

 

1-9-1)جهت گیری استراتژیک…. 8

 

1-9-2) عملکرد صادرات… 8

 

1-10 ) تعریف عملیاتی متغیرها 8

 

1-10-1) جهت گیری استراتژیک…. 9

 

1-10-2) عملکرد صادراتی.. 9

 

1-11) قلمرو تحقیق.. 9

 

1-11-1) قلمرو موضوعی تحقیق.. 9

 

1-11-2) قلمرو مکانی تحقیق.. 10

 

1-11-3) قلمرو زمانی تحقیق.. 10

 

1-12) جمع بندی فصل اول. 10

 

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق

 

بخش اول: جهت گیری استراتژیک

 

2-1-1) مقدمه. 13

 

2-1-2) تعریف مفاهیم اصلی مدیریت استراتژیک…. 13

 

2-1-2-1) استراتژی.. 13

 

2-1-2-2) برنامه‎ریزی استراتژیک…. 14

 

2-1-2-3) تفکر استراتژیک…. 16

 

2-1-2-4) مدیریت استراتژیک…. 18

 

2-1-2) جهت گیری استراتژیک…. 19

 

بخش دوم: عملکرد صادراتی

 

2-2-1) صادرات… 23

 

2-2-2) عملکرد صادراتی.. 24

 

2-2-3) رابطه جهت گیری استراتژیک باعملکرد صادراتی.. 28

 

2-2-4) بررسی جایگاه جهت گیری استراتژیک درایران. 29

 

2-2-5) وضعیت صادرات استان گیلان. 31

 

2-2-6) پیشینه تحقیقات انجام شده 32

 

2-2-6-1) نمونه ای ازتحقیقات انجام شده درایران.. 32

 

2-2-6-2) نمونه ای ازتحقیقات انجام شده درسایرکشورها 33

 

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

 

 

 

3-1) مقدمه. 37

 

3-2) روش تحقیق.. 37

 

3-3) جامعه ونمونه آماری.. 37

 

3-4) روش جمع آوری اطلاعات… 38

 

3-5) ابزارهای جمع آوری داده ها و اطلاعات… 38

 

3 -6) روایی وپایایی ابزار اندازه گیری.. 38

 

3-7) روش تجزیه وتحلیل داده ها 40

 

فصل چهارم: تجزیه وتحلیل اطلاعات

 

4-1) مقدمه. 42

 

4-2) توصیف متغیرهای جمعیت شناختی.. 42

 

4-3) توصیف متغیر های تحقیق.. 46

 

4-4 ) آزمون کلوموگروف – اسمیرنف…. 54

 

4- 5) فرضیه های تحقیق.. 55

 

فصل پنجم: نتایج وپیشنهادها

 

5-1) مقدمه. 63

 

5-2) نتایج آمارتوصیفی.. 63

 

5-2-1) آمار توصیفی کل.. 63

 

5-3) نتایج آمار استنباطی.. 64

 

5-4) پیشنهادات تحقیق.. 66

 

5-5) خلاصه بحث و نتیجه گیری.. 67

 

5-6) پیشنهادات برای تحقیقات آتی.. 67

 

5-7) محدودیت ها 68

 

منابع.. 69

 

چکیده

 

جهت گیری استراتژیک بعنوان یکی ازمحرکهای اصلی تدوین استراتژی، در سه دهه اخیر بصورت گسترده توسط محققان مورد مطالعه و بررسی قرارگرفته است. اما تاثیرجهت گیری استراتژیک برعملکرد صادراتی کمترمورد مطالعه قرارگرفته است. پژوهش حاضر به منظور بررسی این موضوع است که آیا جهت گیری استراتژیک برعملکرد صادراتی تاثیردارد. درهمین راستاابتدا مطالعات انجام شده وتعریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای مستقل ووابسته مورد بررسی قرارگرفته وبااستفاده ابعاد شش گانه جهت گیری استراتژیک ونکاترامن (1989) تهاجمی، تحیلی، تدافعی، آینده نگری، فعالانه وریسک پذیری یک فرضیه اصلی و شش فرضیه فرعی طراحی وسپس پرسشنامه استاندارد ونکاترامن (1989) بین 150 ازفعالان صادراتی حقیقی وحقوقی عضوبانک اطلاعات صادرکنندگان استان گیلان که براساس فرایند نمونه گیری تصادفی انتخاب شده بود توزیع گردید 83 پرسشنامه توزیع شده تکمیل وبرگشت گردید. از نظر روش شناسی تحقیق حاضر توصیفی-تحلیلی و از نوع علی بوده وروش گردآوری اطلاعات میدانی است. فرضیه های تحقیق با استفاده ازروش رگرسیون مورد آزمون قرارگرفت و درپایان تاثیر جهت گیری استراتژیک و ابعاد شش گانه برعملکرد صادراتی صادرکنندگان استان مورد تایید قرارگرفت.

 

 واژگان کلیدی: جهت گیری استراتژیک، عملکرد صادراتی، استراتژی، برنامه‎ریزی استراتژیک، تفکر استراتژیک

 

-1)مقدمه

 

صادرات بعنوان موتورمحرکه اقتصاد نقش قابل توجهی در افزایش تولید، اشتغال و و درآمد ارزی ایفا می‎نماید و اکثر محققان به اهمیت صادرات بعنوان یک عنصرکلیدی در اقتصاد کشور اشاره کرده اند. نهادهای بین المللی مرتبط با تجارت و زیر مجموعه سازمان ملل نظیر مرکز تجارت بین اللل ITC) ) بر اهمیت توسعه صادرات تاکید و در این زمینه متدولوژی تدوین توسعه صادرات وتوصیه های سیاستی برای کشورها و واحدهای کسب و کار ارائه کرده اند. درهمین راستا دراکثرکشورها ازجمله ایران درچند سال اخیر سند استراتژی توسعه صادرات تدوین گردیده است. اکثر محققان به اهمیت صادرات در توسعه عملکرد واحدهای کسب و کار اشاره کرده اند. واحدهای کسب وکار هم به دلیل پاسخگویی به محرکهای داخلی و خارجی اقدام به صادرات می نمایند. متغیرهای مختلفی برعملکرد صادراتی اثرگذارهستند. ماهیت متغیرهای موثر برعملکرد صادراتی وشرایط محیط فعالیت بنگاه‎های کسب و کار با ویژگی پویایی، پیچیدگی و تغییرات مستمر ایجاب می نماید که شرکتها برای ورود و بقا در بازارهای خارجی ناگزیر هستند از برنامه‎ریزی ایی استفاده نمایند که متناسب با این تحولات باشند. با توجه به شناخت ما ازبرنامه ریزی استراتژیک که زاییده این تحولات هست و از دهه 70 دردنیا رواج گردیده است. واینکه اکثر شرکت های موفق بین المللی از برنامه ریزی استراتژیک استفاده می نمایند (دیوید، فرد 1390). تعدادی از محققان در مطالعات اشان دریافته که جهت گیری استراتژیک برعملکرد سازمان، صادارت، کارآفرینی، فن آوری و. . تاثیر مثبت دارد. لذا با توجه به جایگاه جهت گیری استراتژیک در مدیریت استراتژیک و فرایند تدوین استراتژی، هدف این مطالعه بررسی تاثیر جهت گیری استراتژیک برعملکرد صادرات می باشد. دراین فصل ابتدادر بیان مساله به تعریف موضوع تحقیق پرداخته ودرادامه ضرورت واهمیت تحقیق وچارچوب نظری تحقیق، متغیرهای مستقل و وابسته را تعریف نموده و، پس ازبیان فرضیات وسوالات تحقیق درپایان قلمرو تحقیق ارائه خواهد شد.

 

2) بیان مسئله

 

صادرات یکی از متغیرهای اصلی تولید و درآمد ملی است. ویکی از روش های اصلی برای تامین درآمد و استفاده از ظرفیت های سرمایه گذاری می باشد. توسعه عملکرد صادراتی باعث موفقیت و بهبود عملکرد بنگاه می گردد. (ناطق و نیاکان، 1388). امروزه بنگاه ها برای ورود به بازارهای هدف وحفظ آن بایستی ازمزیت رقابتی برخوردار باشند (کردنائیج و همکاران، 1384). با افزایش تعداد سازمان ها و واحدهای کسب و کاروپیرو آن رقابت فزاینده، همچنین تغییر بی‎وفقه و مداوم سلیقه های مشتریان و بالا رفتن سطح انتظارات آنها، بزرگترین چالشی که سازمانها با آنها مواجه هستند حفظ و ایجاد مزیت رقابتی است. دسترسی به این دو مقوله نیازمند این است که بنگاهها از برنامه ریزی استفاده نمایند که متناسب با این محیط باشد. بررسی ها نشان داده است اکثر شرکت های موفق بین المللی از برنامه ریزی استراتژیک استفاده می نمایند (دیوید، فرد 1390). برنامه ریزی استراتژیک دارای فرایند و چارچوبی است که اگر به نحو صحیح طراحی، تدوین، اجرا و مورد پایش قرار گیرد. می تواند باعث توسعه عملکرد صادراتی گردد. یکی ازچارچوب های مهم برنامه ریزی استراتژیک، جهت گیری استراتژیک است که به مثابه قلب فرایند مدیریت استراتژیک است. جهت گیری استراتژیک اقدامات و جهت گیری های انجام شده بوسیله یک بنگاه بمنظور اتخاذرفتارهای مناسب بمنظور عملکرد عالی و مداوم می‎باشد.

 

(narver&slater,1990,gatingnon&xuereb,1997 (

 

جهت گیری استراتژیک مفهومی است که بطور وسیع در تحقیقات مرتبط با مدیریت استراتژیک، بازاریابی و کارآفرینی بکار می رود. ( liu& Zhengping, 2011) یکی از رایج ترین پیوستارهای جهت گیری استراتژیک مطرح شده در ادبیات مرتبط باجهت گیریهای استراتژیک (رحیم نیا، صادقیان، 1390). ، جهت گیری استراتژیک باابعاد شش گانه تعریف شده ونکاترامن شامل تهاجمی، تحیلی، تدافعی، آینده نگری، فعالانه وریسک پذیری که مبنای این تحقیق قرارمی گیرد.

 

در حال حاضر یکی از مشکلات کشور ما، وابستگی بودجه و اقتصاد کشور به صادرات نفت می باشد. و تراز تجاری کشور بدون احتساب صادرات نفت و فرآورده های بالادستی آن منفی می باشد. و اکثر بنگاههای تولیدی با ظرفیت کامل تولید نمی نمایند. اکثرکالاهای تولید داخل در مقابل کالاهای وارداتی رسمی با حقوق ورودی بالاتر از میانگین جهانی و یا کالاهای وارداتی قاچاق، قادر به رقابت نیستند. استان گیلان هم از این قائده مستثنی نبوده و علی رغم وجود استعداد های بالقوه طبیعی، اقلیمی، جغرافیایی و سرمایه گذاری های انجام شده، صادرات آن درسالهای اخیراز مرز 50 میلیون دلار فراتر نرفته است. با عنایت به مشکلات مربوط به تولید و اشتغال در استان، بررسی درخصوص موضوع صادرات وعوامل موثر برعملکرد صادراتی ضروری می‎باشد. عوامل مختلفی می تواند علل پایین بودن عملکرد صادرات استان باشد. با توجه به مطالعه و بررسی‎های به عمل امده، به نظر می رسد یکی از مشکلات واحدهای صادراتی استان، عدم استفاده از برنامه ریزی استراتژیک و جهت گیری استراتژیک می باشد. انتظارمی رود با جهت گیری استراتژیک می توان موجبات توسعه عملکرد صادراتی استان را فراهم نمود. اگرچه پژوهش های فراوانی درخصوص تاثیر مدیریت استراتژیک ومولفه های آن برعملکرد سازمان در ایران انجام گرفته است. اما درخصوص تاثیر و ارتباط جهت گیری استراتژیک با عملکرد صادرات، پژوهش های بسیار محدودی انجام شده است و در استان گیلان هم پژوهشی با موضوع این تحقیق مشاهده نگردید.