پایان نامه ارزیابی و تحلیل وضعیت پایداری محلهای با تأکید بر عملکرد مدیریت شهری در بافت تاریخی شهر یزد |
 |
دانــــشگاه یـــــزد
دانشکده علوم انسانی
گروه جغرافیا
پایاننامه
برای دریافت درجه کارشناسی ارشد
جغرافیا و برنامهریزی شهری
ارزیابی و تحلیل وضعیت پایداری محلهای با تأکید بر عملکرد مدیریت شهری در بافت تاریخی شهر یزد
استاد راهنما: محمدحسین سرائی
استاد مشاور: احسان لشگری
پژوهش و نگارش: مهدی علیان
شهریور 1393
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل دوم: ادبیات و مبانی نظری پژوهش
2-2. مفهوم محله، تعریف و مبانی.. 23
2-2-2. سیر تاریخی نظریه محله. 26
2-2-3. مفهوم محله در شهرهای ایران. 27
2-2-4. کارکرد محلههای شهری.. 29
2-3. مبانی و مفاهیم پایداری، توسعه، توسعه پایدار و محله پایدار 31
2-3-5. مفاهیم و دیدگاههای اساسی در توسعه محلهای.. 34
2-3-6. پیدایش دیدگاه توسعه محلهای پایدار 38
2-3-7. نمونههایی از رویکردهای مرتبط با محله پایدار 39
2-3-7-1. رویکرد طراحی محله سنتی.. 39
2-3-7-2. رویکرد توسعه محلی مبتنی بر حمل و نقل عمومی.. 40
2-3-7-3. رویکرد محلات سرزنده 40
2-3-7-4. رویکرد محدوده امن.. 41
2-3-7-5. رویکرد رشد هوشمند. 41
2-3-8. توسعه محلّهای پایدار 42
2-3-9-1. پایداری زیست- محیطی (اکولوژیکی) 43
2-3-10. معیارهای پایداری محله. 44
2-3-11. اهداف و راهبردهای ایجاد محلات پایدار 47
2-4. مدیریت شهری، مبانی و تعاریف.. 49
2-4-2. مدیریت شهری در ایران. 51
2-4-3. وظایف شهرداری در زمینه توسعه پایدار محلهای.. 53
فصل سوم: شناخت محدوده مورد مطالعه و روششناسی پژوهش
3-2. شناخت محدوده مورد مطالعه. 61
3-2-1. موقعیت جغرافیایی شهر یزد. 61
3-2-2. مورفولوژی زمین و سازندهای زمینشناسی.. 63
3-2-2-1. توپوگرافی محدوده شهر. 63
3-2-2-2. خصوصیات زمین شناسی یزد. 66
3-2-4. موقعیت بافت تاریخی شهر یزد. 73
3-3. ویژگیهای جمعیتی و اجتماعی.. 78
3-4-1. جمعیت فعال و غیرفعال. 82
3-4-2. نرخ اشتغال و بیکاری.. 83
3-6. روشها و ابزار گردآوری دادهها و اطلاعات (روششناسی پژوهش) 87
3-7. جامعه آماری و حجم نمونه. 87
3-8. اعتبار و پایایی گویهها 88
3-10. روشهای تجزیه و تحلیل دادهها 91
3-10-1-1. تاریخچه مختصری از تئوری فازی.. 92
3-10-1-3. منطق فازی در مطالعات شهری.. 94
3-10-1-4. مراحل پیادهسازی منطق فازی.. 95
3-10-1-4-3. غیر فازیسازی (نافازیسازی) 100
3-10-2. منطق فازی در سیستم اطلاعات جغرافیایی.. 101
3-10-2-1. توابع عضویت در سیستم اطلاعات جغرافیایی.. 101
3-10-2-2. اپراتورهای (عملگرها) منطق فازی.. 102
3-10-3. آزمون آماری T تک نمونهای.. 104
3-10-4. آزمون آماری F یا تحلیل واریانس یک طرفه و تعقیبی توکی.. 104
3-10-5. آزمون آماری ضرایب همبستگی و رگرسیون خطی.. 106
3-11. جمعبندی و ارائه مدل فرآیندی (اجرائی) پژوهش… 106
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافتههای پژوهش
4-2. ارزیابی وضعیت شاخصهای پایداری.. 110
4-2-2. بررسی وضعیت پایداری اقتصادی محلات.. 112
4-2-3. بررسی وضعیت پایداری زیست- محیطی محلات.. 115
4-2-4. بررسی وضعیت پایداری فیزیکی- کالبدی محلات.. 119
4-2-5. بررسی وضعیت پایداری اجتماعی- فرهنگی محلات.. 122
4-2-6. تحلیل شاخصهای پایداری محلات بافت تاریخی شهر یزد. 125
4-3. سنجش عملکرد مدیریت شهری در بافت تاریخی شهر یزد. 135
4-3-1-1. توزیع پاسخگویان بر حسب جنس… 135
4-3-1-2. توزیع پاسخگویان بر حسب سن.. 136
4-3-1-3. توزیع پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات.. 136
4-3-1-4. توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت شغلی.. 137
4-3-2. آزمون توزیع دادههای پژوهش… 138
4-3-3. برسی عملکرد مدیریت شهری در پایداری محلهای(آمار تحلیلی) 139
4-3-3-1. بررسی رضایت از مدیریت شهری با آماره آزمون T-Test 139
4-3-3-2. بررسی رضایت از عملکرد مدیریت شهری با آماره آزمون تحلیل واریانس… 144
4-3-3-3. بررسی عملکرد مدیریت شهری با استفاده از ضرایب همبستگی.. 148
فصل پنجم: آزمون فرضیات، نتیجهگیری و پیشنهادات
5-3-1. نتیجهگیری حاصل از مباحث نظری.. 161
5-3-2. نتیجهگیری حاصل از یافتههای تجربی.. 162
5-4-1. پیشنهادات برنامهای، مدیریتی و اجرائی (راهبردی) 169
5-4-2. پیشنهادات آینده پژوهشی و تحقیقاتی.. 171
6-2. خروجیهای مربوط به اعتبار و پایایی پژوهش… 176
6-3. نتایج آزمونهای استنباطی.. 176
6-4. کد تدوین شده در برنامه متلب.. 178
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 2‑1: واژگان معادل محله و ویژگیهای آن. 25
جدول 2‑2: اهداف و راهبردهای ایجاد محلات پایدار 48
جدول 2‑3: عناصر و روند عمومی سیستم اداره شهرهای ایرانی در دوره پس از اسلام. 51
جدول 2‑4: وظایف شهرداری در زمینه توسعه پایدار محلهای.. 53
جدول 2‑5: ارتباط بین وظایف شهرداری و شاخصهای پایداری.. 55
جدول 3‑1: تحولات جمعیتی شهر یزد و بافت تاریخی.. 79
جدول 3‑2: تحولات جمعیتی محلات بافت تاریخی یزد در سالهای 1385-1375. 79
جدول 3‑3: گروههای عمده فعالیت در بافت تاریخی شهر یزد در سال 1381. 82
جدول 3‑4: جمعیت فعال و غیرفعال بافت تاریخی شهر یزد. 83
جدول 3‑5: جمعیت فعال و غیرفعال بافت تاریخی به تفکیک محلات در سال 1390. 83
جدول 3‑6: نرخ بیکاری و اشتغال در بافت تاریخی شهر یزد. 84
جدول 4‑1: تعداد پرسشنامه اختصاص یافته به محلات بافت تاریخی.. 88
جدول 4‑2: ابعاد و شاخصهای پژوهش… 90
جدول 4‑3: مقادیر ارزشهای زبانی در عضویت نهایی استدلال ممدانی.. 98
جدول 4‑4: ترکیب نهایی قوانین را با استناد به استدلال ممدانی.. 99
جدول 4‑5: توابع عضویت فازی در نرم افزار Arc GIS و کاربرد آنها 102
جدول 5‑1: شاخصهای اقتصادی پژوهش… 113
جدول 5‑2: مقادیر عضویت فازی برای شاخص اقتصادی.. 113
جدول 5‑3: شاخصهای زیست- محیطی پژوهش… 116
جدول 5‑4: مقادیر عضویت فازی برای شاخص زیست- محیطی.. 117
جدول 5‑5: شاخصهای فیزیکی – کالبدی پژوهش… 119
جدول 5‑6: مقادیر عضویت فازی برای شاخص فیزیکی- کالبدی.. 120
جدول 5‑7: شاخصهای اجتماعی- فرهنگی پژوهش… 123
جدول 5‑8: مقادیر عضویت فازی برای شاخص اجتماعی- فرهنگی.. 123
جدول 5‑9: ماتریس همبستگی گامای 0.7. 132
جدول 5‑10: ماتریس کوواریانس مقدار گامای 0.7. 132
جدول 5‑11: ماتریس همبستگی مقدار گامای 0.9. 132
جدول 5‑12: ماتریس کوواریانس مقدار گامای 0.9. 133
جدول 5‑13: توزیع پاسخگویان بر حسب جنس به تفکیک محلات.. 135
جدول 5‑14: توزیع پاسخگویان بر حسب سن.. 136
جدول 5‑15: توزیع پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات.. 137
جدول 5‑16: توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت شغلی.. 137
جدول 5‑17: نتایج حاصل از آزمون کلموگروف- اسمیرنف.. 139
جدول 5‑18: عملکرد مدیریت شهری در بعد اجتماعی- فرهنگی به تفکیک محلات.. 141
جدول 5‑19: عملکرد مدیریت شهری در بعد زیست- محیطی به تفکیک محلات.. 141
جدول 5‑20: عملکرد مدیریت شهری در بعد اقتصادی به تفکیک محلات.. 142
جدول 5‑21: عملکرد مدیریت شهری در بعد کالبدی- فیزیکی به تفکیک محلات.. 142
جدول 5‑22: نتایج آزمون برابری واریانسها در محلات.. 144
جدول 5‑23: تحلیل واریانس وضعیت عملکرد مدیریت شهری در بافت تاریخی یزد. 146
جدول 5‑24: طبقهبندی محلات به لحاظ ابعاد عملکردی مدیریت شهری.. 147
جدول 5‑25: همبستگی بین پایداری محلهای و رضایت از عملکرد مدیریت شهری.. 149
جدول 5‑26: همبستگی بین پایداری محلهای و رضایت از ابعاد عملکرد مدیریت.. 150
جدول 5‑27: همبستگی بین ابعاد عملکردی مدیریت شهری و پایداری محلهای.. 151
جدول 6‑1: نتایج حاصله از آماره G.. 158
فهرست اشکال
عنوان صفحه
شکل 2‑1: سیر تاریخی نظریه محله. 26
شکل 2‑2: جمعبندی حاصل از تعاریف در خصوص محله. 29
شکل 2‑4: مجموعهای از تعاریف مطرح شده در زمینه توسعه پایدار 33
شکل 2‑5: ابعاد اصلی توسعه محلی 36
شکل 2‑6: جمعبندی در خصوص ابعاد و معیارهای پایداری محلهای.. 47
شکل 2‑7: نمودار مدل مفهومی پژوهش… 58
شکل 3‑1: نقشه موقعیت شهر یزد در تقسیمات سیاسی.. 62
شکل 3‑2: نقشه توپوگرافی شهرستان یزد. 64
شکل 3‑3: نقشه شیب شهرستان یزد. 65
شکل 3‑4: نقشه زمینشناسی یزد. 67
شکل 3‑5: نمودار میانگین بارندگی فصلی ایستگاه یزد. 68
شکل 3‑6: نمودار میانگین رطوبت نسبی ایستگاه یزد. 70
شکل 3‑7: نمودار میانگین دمای ماهانه ایستگاه یزد. 71
شکل 3‑8: نمودار آمبروترمیک ایستگاه یزد 71
شکل 3‑9: نمودار میانگین ساعات آفتابی ایستگاه یزد. 72
شکل 3‑10: نمودار میانگین روزهای یخبندان ایستگاه یزد. 72
شکل 3‑11: نقشه محلات بافت تاریخی یزد. 77
شکل 3‑12: تحولات جمعیتی محلات بافت تاریخی یزد در سالهای 1390-1375. 80
شکل 3‑13: نقشه نسبت باسوادی در بافت تاریخی شهر یزد. 81
شکل 3‑14: گروههای عمده فعالیت در بافت تاریخی شهر یزد در سال 1381. 82
شکل 3‑15: نقشه کاربری اراضی بافت تاریخی شهر یزد. 86
شکل 3‑16: مقایسه مجموعههای کلاسیک و فازی.. 93
شکل 3‑17: شمای کلی و مراحل اصلی در یک سیستم استنتاج فازی.. 94
شکل 3‑18: نمایش اعداد مثلثی.. 96
شکل 3‑19: تابع عضویت مثلثی برای شاخصهای پایداری 96
شکل 3‑20: فرآیند کلی روش ممدانی.. 97
شکل 3‑21: تابع عضویت نهایی استدلال ممدانی 99
شکل 3‑22: نمودار مدل اجرائی پژوهش 108
شکل 4‑1: تابع عضویت مثلثی.. 111
شکل 4‑2: نقشه درجه عضویت محلات در مجموعه فازی ضعیف شاخص اقتصادی.. 114
شکل 4‑3: نقشه درجه عضویت محلات در مجموعه فازی متوسط شاخص اقتصادی.. 114
شکل 4‑4: نقشه درجه عضویت محلات در مجموعه فازی قوی شاخص اقتصادی.. 115
شکل 4‑5: نقشه درجه عضویت محلات در مجموعه فازی ضعیف شاخص زیست- محیطی.. 117
شکل 4‑6: نقشه درجه عضویت محلات در مجموعه فازی متوسط شاخص زیست- محیطی.. 118
شکل 4‑7: نقشه درجه عضویت محلات در مجموعه فازی قوی شاخص زیست- محیطی.. 118
شکل 4‑8: نقشه درجه عضویت محلات در مجموعه فازی ضعیف شاخص فیزیکی- کالبدی.. 120
شکل 4‑9: نقشه درجه عضویت محلات در مجموعه فازی متوسط شاخص فیزیکی- کالبدی.. 121
شکل 4‑10: نقشه درجه عضویت محلات در مجموعه فازی قوی شاخص فیزیکی- کالبدی.. 121
شکل 4‑11: نقشه درجه عضویت مجموعه فازی ضعیف شاخص اجتماعی- فرهنگی.. 124
شکل 4‑12: نقشه درجه عضویت مجموعه فازی متوسط شاخص اجتماعی- فرهنگی.. 124
شکل 4‑13: نقشه درجه عضویت مجموعه فازی قوی شاخص اجتماعی- فرهنگی.. 125
شکل 4‑14: نمودار پایگاه قوانین یا قواعد تعریف شده در نرمافزار متلب.. 127
شکل 4‑15: منحنی شاخصهای فیزیکی- کالبدی و اقتصادی در میزان پایداری.. 128
شکل 4‑16: منحنی شاخصهای اقتصادی و زیست- محیطی در میزان پایداری.. 128
شکل 4‑17: منحنی شاخصهای فیزیکی- کالبدی و زیست- محیطی در میزان پایداری.. 128
شکل 4‑18: منحنی شاخصهای اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی در میزان پایداری.. 128
شکل 4‑19: منحنی شاخصهای اقتصادی و زیست- محیطی در میزان پایداری.. 128
شکل 4‑20: منحنی شاخصهای اقتصادی و زیست- محیطی در میزان پایداری.. 128
شکل 4‑21: نمودار وضعیت پایداری محلات بافت تاریخی از نظر شاخصهای اقتصادی.. 129
شکل 4‑22: نمودار وضعیت پایداری محلات از نظر شاخصهای زیست- محیطی.. 129
شکل 4‑23: نمودار وضعیت پایداری محلات از نظر شاخصهای فیزیکی- کالبدی.. 130
شکل 4‑24: نمودار وضعیت پایداری محلات از نظر شاخصهای اجتماعی- فرهنگی.. 130
شکل 4‑25: نمودار میزان پایداری محلات بافت تاریخی شهر یزد. 133
شکل 4‑26: میزان پایداری محلات بافت تاریخی شهر یزد. 134
شکل 4‑27: نمودار درصد توزیع پاسخگویان بر حسب جنس به تفکیک محلات.. 136
شکل 4‑28: نمودار توزیع پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات 137
شکل 4‑29: نمودار توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت شغلی 138
شکل 4‑30: نقشه رضایت از مدیریت شهری از نظر ابعاد پایداری 143
شکل 4‑31: نمودار آزمون برابری واریانس در بعد اجتماعی- فرهنگی.. 145
شکل 4‑32: نمودار آزمون برابری واریانس در بعد زیست – محیطی.. 145
شکل 4‑33: نمودار آزمون برابری واریانس در بعد اقتصادی.. 146
شکل 4‑34: نمودار آزمون برابری واریانس در بعد فیزیکی- کلبدی.. 146
شکل 4‑35: نمودار بررسی وضعیت پراکندگی دادههای پژوهش… 148
شکل 5‑1: منحنی نتایج حاصله از آماره G 159
شکل 5‑2: نمودار عناصر اصلی پایداری محلهای.. 167
شکل 5‑3: نمودار ویژگیهای محلات پایدار 167
شکل 5‑4: الگوی مناسب پژوهشی رهیافت پایداری محلهای و نقش مدیریت شهری.. 168
مقدمه
از دهه 1980 به بعد، توسعه پایدار به عنوان مفهوم اصلی و بنیادی در راهبرد حفاظت جهانی سازمان ملل[1] و در گزارش برانت لند[2] قرار گرفت. گزارش برانت لند (1983)، توسعه پایدار را “توسعهای که نیازهای نسل حاضر را بدون به خطر انداختن تواناییهای نسلهای آینده، برای برآوردن نیازهای خودشان” تعریف میکند (فرهودی و همکاران، 1390: 90). این تعریف دو مفهوم اصلی را دربردارد:
- نیاز؛ به ویژه نیازهای اساسی مردم فقیر جامعه که لازم است اولویت بیشتری به آن داده شود.
- محدودیت؛ محدودیت در قالب استفاده از فناوری سازگار، برای حفظ منابع محیطی برای نسلهای آتی است (پارویز و گرینجر[3]، 2004: 6).
با یک دیدگاه کلی دستیابی به پایداری در شهرها و محلهها در سه دسته کلی اصول محیطی، اصول اجتماعی و اصول اقتصادی قرار میگیرد:
در اصول محیطی به مواردی چون طراحی مناسب انواع فضاهای سبز، شبکههای حمل و نقل، سیستمهای آب و فاضلاب، همچنین اصلاح کاربری اراضی موجود، دسترسیهای پیاده، حفظ محیط زیست و نظایر اینها توجه میشود. در اصول اجتماعی به مواردی چون عدالت محیطی از طریق کاربری اراضی محلی و تسهیلات رفاهی در محلهها و تأمین مسکن برای اقشار مختلف جامعه و توجه به گروههای مختلف جمعیتی اشاره میگردد و در اصول اقتصادی نیز به ارتقاء و توسعه اقتصادی بر پایه محله پرداخته میشود که راه حل آن، خودکفایی محلههاست (ویرلر[4]، 1998: 5).
تلفیق دو نظریه توسعه پایدار و مکتب محیطگرایان فرهنگی منجر به تدوین دیدگاهی با عنوان توسعه محلهای پایدار گردیده است. این دیدگاه مبین این اصل است که محلات شهری دارای درونمایه عظیم اجتماعی و فرهنگی هستند که تنها بازآفرینی فرهنگ شهروندی و توجه به محلات به عنوان بستر زندگی اجتماعی ساکنان، به توسعه پایدار محلهای میانجامد (معصومی، 1389: 11). توجه به مباحث توسعه پایدار محلهای هر چند به تبار نظری به مفهوم توسعه پایدار در اواخر دهه 80 میلادی بر میگردد، لیکن میتوان آن را با توجه به نگرش ویژه به یاختههای کوچک کارکردی شهر و در قالب اجتماعات محلهای، مفهومی جدیدتر و دارای سابقه کوتاهتری محسوب نمود. اما نکته لازم به ذکر در ابتدا شناخت و تعریف محله میباشد.
هرچند واژه محله میتواند از ابعاد مختلف اجتماعی، روانشناسی، ذهنی، ادراکی، معماری، کالبدی و سیاسی تعریف شود و تعاریف متعددی از محله در جوامع گوناگون وجود دارد (بارتون[5]، 2003: 22)؛ اما تعریف کلی محله به این صورت است: محله مسکونی، کوچکترین واحد برنامهریزی است که ساکنان آن دارای تسهیلات عمومی و نهادهای اجتماعی مشترکاند و در آن به صورت پیاده رفت و آمد میکنند (دیویدسون[6]، 2007: 280). در ایران محله به صورت کالبد سکونت 1250-700 خانوار با دامنه نوسان شعاع دسترسی پیاده (5-4 دقیقه) تعریف گردیده است.
با تکیه بر تعاریف توسعه پایدار و محلههای شهری، محله پایدار را میتوان این گونه تعریف نمود: محله پایدار محلهای است که دارای ساختمانها و فضاهایی با مقیاس انسانی، شبکهای از میدانها و خیابانهای محلی، کاربریهای محلی، تسهیلات و خدمات روزمره، حداقل تأثیرات منفی بر محیط زیست، احساس تعلق به مکان و ابزارهایی برای تشویق مردم به احساس مسئولیت در برابر محله باشد (کووان[7]، 2005: 387). بنابراین محله پایدار، محلهای است که تلقی از آن به عنوان یک محله و در قالب مجموعهای از عوامل اجتماعی، کالبدی، روانشناسی، ذهنی و سیاسی دارای معنی و مفهوم باشد. وجود و تحقق معیارهایی نظیر هویت، سرزندگی، پویایی، تأمین تجهیزات و خدمات، تنوع و دسترسی مناسب میتواند از ضرورتهای یک محله پایدار باشد.
فرم در حال بارگذاری ...
|
[سه شنبه 1399-01-12] [ 10:45:00 ب.ظ ]
|
