دانشگاه قرآن و حدیث

پایان‌نامه کارشناسی ارشد

رشته علوم حدیث ـ گرایش تفسیر أثری

عنوان پایان‌نامه: تفسیر روایی أهل بیت سوره‌های إنفطار، مطففین، إنشقاق ، بروج

استاد راهنما: دکتر محمد رضا ستوده‌نیا

استاد مشاور: سید رسول موسوی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

چکیده

این رساله با عنوان تفسیر روایی أهل بیتD با محوریت سوره‌های إنفطار، مطفّفین، إنشقاق و بروج می‌باشد. هدف از ارائه‌ی این تحقیق دستیابی به آراء تفسیری أهل بیتD و فهم آیات سوره‌های مورد نظر با توجه به روایات معصومین، با هدف تأکید و اهمیّت بخشی به نقشی که روایات در فهم و تفسیر قرآن می‌توانند ایفا کنند می‌باشد.

تحقیق مزبور دارای دو دامنه‌ی قرآنی و روایی است که دامنه‌ی قرآنی آن طایفه‌های آیات در تفسیر المیزان، با انتخاب چهار سوره از قرآن می‌باشد و دامنه‌ی روایی آن مجموعه‌ی روایات تفسیری أهل بیتD از تفاسیر مأثور قمی، فرات کوفی، الصافی، البرهان، نورالثقلین و روایات تفسیری معصومD در الدرالمنثور است.

در این تحقیق هر سوره یک بخش را به خود اختصاص داده است و مطالب آن در سه فصل به مفاد ظاهری آیات و روایات تفسیری به همراه تحلیل روایات و همچنین گونه‌شناسی روایات تفسیری و بیان پیام‌های هدایتی آیات و روایات پرداخته شده است. آیات سوره‌ی إنفطار در مورد چگونگی آغاز رستاخیز و راهکارهای برون رفت از فریفتگی نسبت به کرم پروردگار بیان شده است و روایاتی که به شرح آیات این سوره پرداخته ذیل موضوعاتی چون، جهل علت غرور، انسان و فرشتگان بیان شده است. آیات سوره مطفّفین، بر محور موضوع تهدید شدید مطففین و جلوگیری از فتنه‌ی آنان بیان شده است که روایات شرح دهنده‌ی این آیات بر محور موضوعاتی چون، مطففین کم گذارندگان خمس، کم‌فروشی شاخه‌ای از کفر و دیگر موضوعات می‌باشد. آیات سوره‌ی إنشقاق، با موضوعاتی چون تغییرات زمینه ساز وقوع قیامت و ملاقات با خدا و دگرگونی انسان در راه ایمان بیان شده است که روایاتی با موضوعات چون، چگونگی حسابرسی اعمال و شکافتن آسمان و زمین به تفسیر این آیات پرداخته‌اند. آیات سوره‌ی بروج با موضوعات استقامت در طریق حفظ ایمان و تشدید تهدید کافران برای تثبیت قلب پیامبرJ بیان شده و برای تفسیر آنها روایات در موضوع جریان اصحاب أخدود و بیان اوج استقامت در دین، بیان معنای بروج و ماهیت لوح محفوظ و دیگر روایات بیان شده است.

فرضیه‌ی ارائه شده این بود که در پذیرش بسیاری از روایات تفسیری تردید وجود دارد بنا بر فرض اینکه روایات از نظر محتوا تفاوت بسیاری با آیات دارد، و بیشتر آنها تفسیر آیات نیست بلکه تأویل آیات می‌باشد. اما نتایج حاصل از تحقیق چیز دیگری را نشان داد؛

 نتایجی که از این تحقیق حاصل شد از مجموعه روایات تفسیری در انواع گونه‌ها، 217 روایت ذیل 70 آیه از 105 آیه که مورد بررسی دلالی قرار گرفته است عبارتند از؛ مورد استفاده بودن أکثریّت روایات تفسیری در این چهار سوره و عدم تناقض میان آیات و روایات، همچنین حدود قابل توجهی از روایات در تفسیر الدرالمنثور وجه اشتراک زیادی با روایات شیعه داشت و در بعضی از موارد حلقه‌ی گمشده‌ای برای تفسیر روایات شیعه به شمار می‌رفت. بر خلاف فرضیه بیشترین حجم روایات متعلق به گونه‌ی تفسیر مفهومی و در آخر متعلق به گونه‌ی تأویلی می‌باشد.

موضوعات بسیار جذابی در روایات به چشم می‌خورد که امکان تحقیق، به صورت تفسیر موضوعی ـ روایی را فراهم می‌کند.

کلید واژه : إنشقاق، إنفطار، أهل بیت، بروج، تفسیر أثری، تفسیر روایی.

 مقدمه

موضوع تحقیق مورد نظر، تفسیر روایی سوره‌های إنفطار، مطفّفین، إنشقاق و بروج بر پایه‌ی روایات أهل بیتDاست. هدف از این تحقیق نیل به مقصود و مراد آیات از طریق روایات معصومینD و تأکید یا اهمیت بخشی به نقشی که روایات در فهم و تفسیر قرآن می‌توانند ایفا کنند، می‌باشد. دامنه‌ی قرآنی این تحقیق حول محور آیات چهار سوره إنفطار، مطففین، إنشقاق، بروج و دامنه‌ی روایی آن روایات تفسیری أهل بیتD از تفاسیر مأثور قمی، فرات کوفی، البرهان، الصافی، نورالثقلین و روایات معصومD در تفسیر الدرالمنثور است. متن اصلی تحقیق مورد نظر از چهار بخش تشکیل یافته است که هر بخش از سه فصل به عنوان فصل اول: بیان مفاهیم ظاهری آیات و روایات تفسیری، فصل دوم: گونه‌شناسی روایات تفسیری و فصل سوم: پیام‌های هدایتی آیات و روایات تفسیری می‌باشد. فواید علمی و کاربردی این تحقیق را می‌توان استفاده از مطالب و اثبات و عینیت بخشیدن به تفسیر مبتنی بر آموزه‌های أهل بیتD در مباحث معاد پژوهی، ارتباط ایمان با عملکرد هر انسان در جامعه برای مراکز علمی ـ پژوهشی مباحث دینی و کاربرد تبلیغی نام برد.

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید