دانشگاه سیستان و بلوچستان
تحصیلات تکمیلی
پایان نامه کارشناسی ارشد در مهندسی شیمی گرایش ترمودینامیک و سینتیک
عنوان:
مدلسازی ریاضی سینتیک هسته گذاری و رشد نانو ذرات پلیمری در فرایند پلیمریزاسیون امولسیونی با استفاده از نتایج هدایت سنجی
استاد (اساتید) راهنما:
دکتر فرشاد فرشچی تبریزی
دکتر حسین آتشی کاشی
استاد مشاور:
دکتر حسین عابدینی
این پایان نامه از حمایت مالی معاونت پژوهشی دانشگاه سیستان و بلوچستان و ستاد ویژه توسعه فناوری نانو بهره مند شده است
تیر 1389
چکیده
بخش عمده ای از خواص نهایی محصول در پلیمریزاسیون امولسیونی توسط توزیع اندازه ذرّات تعیین میگردد. در این پروژه، یک مدل دقیق بر مبنای معادلات موازنه جمعیتی ( مدل صفر- یک) که دربرگیرندۀ پدیدههای هسته زایی و رشد ذرّه میباشد برای پیشبینی توزیع اندازه ذرّات انتخاب گردیده است. برای حل معادلات موازنه جمعیتی از روش حجم محدود استفاده شده است. در این مطالعه، اثر پارامتر غلظت اولیه ماده فعال سطحی روی درصد تبدیل و توزیع اندازه ذرّات بصورت تجربی و به کمک شبیهسازی بررسی گردیده است. بر اساس نتایج حاصله، با کاهش مقدار ماده فعال سطحی، اندازه ذرّات افزایش مییابد. در کلیّه موارد فوق، نتایج شبیهسازی و تجربی تطابق مطلوبی دارند. در این پروژه، روابط مناسبی برای محاسبۀ تجربی CMC با استفاده از دادههای آزمایشگاهی بهصورت y=A Ln(x) + B در دو دمای 25 و 60 درجه سانتیگراد ارائه شد، و نیز در دمای 60 درجه سانتیگراد فرمول تجربی برای تلفیق دو الکترولیت Na2CO3 و KPS که در پلیمریزاسیون امولسیونی نانو ذرات پلیبوتادین بهترتیب بهعنوان بافر و شروعکننده استفاده میشود با روش حداقل مربعات به صورت z=A(x)m(y)n بهدست آمد که در تمام موارد فوق ضرایب بهگونهای بهدست آورده شد که با دادههای آزمایشگاهی بهترین تطابق را داشته باشد.
همچنین، هدایت اولیه الکتریکی سیستم بر حسب غلظت یونها، در حضور الکترولیتهای موجود در پلیمریزاسیون امولسیونی بوتادین در دو دمای 25 و 60 درجۀ سانتیگراد با چهار روش بهدست آمده است. ابتدا با روش تجربی و با استفاده از دادههای آزمایشگاهی فرمولی بهصورت y=A(x) برای هدایت الکترولیتهای فوق در دو دمای 25 و 60 درجه سانتیگراد بهدست آمده است. سپس دو روش ارائه شده در مقالات بررسی شده است، و در نهایت روشی ابداعی برای محاسبه هدایت الکتریکی محلولهای فوق ذکر گردیده و درصد خطای هرکدام از روشها به صورت جداولی آورده شده است. در نهایت هدایت الکتریکی سیستم پلیمریزاسیون امولسیونی بوتادین بدون خضور مونومر و نیز به صورت Online در حضور واکنش بدست آمده است. صحّت این روابط از طریق دادههای آزمایشگاهی مورد تایید قرار گرفت.
کلمات کلیدی: پلیمریزاسیون امولسیونی، بوتادین، توزیع اندازه ذرّات، موازنه جمعیتی، مدلسازی
فهرست مطالب
مروری بر فرایندهای پلیمریزاسیون.. 1
1-2- تقسیم بندی پلیمرها بر اساس مکانیسم پلیمریزاسیون. 3
فقط مونومرهایی وارد واکنش میشوند که دارای مراکز فعّال (مانند رادیکال آزاد و یا یون) باشند. 5
هردو مونومری که دارای دو عامل فعّال مختلف در دو سرخود باشند قابلیت وارد شدن در واکنش را دارند. 5
غلظت مونومر به طور یکنواخت در طول واکنش کاهش مییابد. 5
مونومرها بسرعت در مراحل اولیّۀ واکنش از بین میروند. 5
پلیمرهایی با وزن مولکولی بالا به سرعت به وجود میآیند. 5
وزن مولکولی زنجیرههای پلیمری همگی با هم به آهستگی در طول زمان افزایش مییابد. 5
سرعت واکنش بسیار زیاد میباشد. 5
از ابتدای واکنش، زنجیرههایی با درجه تبدیل بالا بدست میآیند. 5
برای بهدست آوردن زنجیرههایی با درجه تبدیل بالا میبایستی واکنش را تا بیش از90% ادامه داد. 5
واکنش در چند مرحله، شروع، انتشار و اختتام انجام میپذیرد. 5
واکنش فقط در یک مرحله صورت میپذیرد. 5
فقط پلیمرهای خطی یا مولکولهایی با انشعابات کم را تولید میکند. 5
1-2-1- واکنشهای پلیمریزاسیون رادیکال آزاد. 5
1-2-2- طبقه بندی روشها و یا سیستمهای پلیمریزاسیون بر اساس محیط واکنش… 7
1-2-2-1- پلیمریزاسیون همگن.. 8
1-2-2-1-1- روش پلیمریزاسیون تودهای (جرمی) (Bulk Polymerization) 8
1-2-2-1-2- روش پلیمریزاسیون محلولی (Solution Polymerization) 9
1-2-2-2- پلیمریزاسیون ناهمگن.. 10
1-2-2-2-1- روش پلیمریزاسیون تعلیقی (Suspension Polymerization) 10
1-2-2-2-2- روش پلیمریزاسیون امولسیونی (Emulsion Polymerization) 10
سادگی فرآیند، انعطاف پذیری، هزینۀ پایین جداسازی.. 14
نیاز به غلظت بالای امولسیفایر، نیاز به پایدارسازی ذرات، چسبندگی ذرات به بدنه راکتور 14
1-2-3- اهمیت پلیمریزاسیون امولسیونی.. 14
1-2-4- مکانیسم پلیمریزاسیون امولسیونی.. 15
1-2-5- مراحل پلیمریزاسیون امولسیونی.. 18
1-2-6-1- هستهزایی مایسلی.. 22
1-2-6-3- هستهزایی قطرهای.. 23
1-2-7- پلیمریزاسیون امولسیونی بوتادین.. 24
1-2-8- معرفی مونومر بوتادین.. 24
1-2-9- مواد مورد استفاده در پلیمریزاسیون امولسیونی بوتادین.. 27
1-2-10- مروری بر کارهای انجام شده در زمینۀ شبیه سازی وکنترل توزیع اندازه ذرّات.. 29
سینتیک پلیمریزاسیون امولسیونی.. 35
2-3- رخدادهای فاز قطرات مونومری.. 36
2-4- رخدادهای فاز ذرات پلیمری.. 37
2-5- مایسلهای متورّم شده با مونومر. 38
2-6-2- الیگومرهای فاز آبی.. 43
2-6-5- موازنه ماده فعال سطحی.. 47
2- 6-6- معادلات مدل شبه توده برای موازنه جمعیتی ذرات پلیمری.. 49
2-6-6-1- تعداد متوسط رادیکالها در ذّرات.. 50
2-6-6-3- ورود الیگومرها به ذرّات.. 51
2-6-6-4- دفع الیگومرها از ذرّات.. 52
2-6-6-5- اختتام در داخل ذرّات.. 52
2-6-7- معادلات مدل صفر-یک برای موازنۀ جمعیتی ذرّات پلیمری.. 52
2-6-8- حل عددی معادلات موازنه جمعیتی.. 55
2-6-8-1- المان محدود (Finite Elements) 56
محاسبۀ CMC با استفاده از نتایج هدایت سنجی.. 59
3-3- تأثیرات الکترولیتها بر روی CMC در دمای 25ºC.. 62
3-4-1- تأثیر تک تک الکترولیتها بر روی CMC در دمای 60ºC.. 65
3-4-2- تأثیر تلفیق الکترولیتها بر روی CMC.. 68
شبیهسازی امولسیونی پلیبوتادین و مقایسه با دادههای تجربی.. 70
4-2-2- مراحل مدلسازی در واکنشها و فرآیندهای پلیمریزاسیون. 74
4-2-3- روشهای انتخاب مدل در واکنشها و فرآیندهای پلیمریزاسیون. 75
4-3- مدلسازی سینتیکی پلیمریزاسیون امولسیونی بوتادین.. 75
4-4- فرضیّات در نظر گرفته شده در طرح سینتیکی ارائه شده برای پلیمریزاسیون امولسیونی بوتادین.. 76
4-5- حل معادلات حاصل شده در مدلسازی سینتیکی پلیمریزاسیون امولسیونی بوتادین.. 77
4-5-1- گسسته سازی معادلات دیفرانسیلی جزیی موازنه جمعیتی.. 78
4-6- پارامترهای استفاده شده در مدلسازی سینتیکی پلیمریزاسیون امولسیونی بوتادین.. 79
4-7- مقایسۀ نتایج حاصل از مدلسازی سینتیکی با دادههای آزمایشگاهی.. 81
4-7-1- شرح دستگاه و تجهیزات.. 81
4-7-4- پلیمریزاسیون با سدیم دودسیل سولفات.. 84
پیشبینی هدایت در طول فرایند پلیمریزاسیون.. 103
5-3- پیشبینی هدایت الکتریکی محلولها بدون واکنش شیمیایی.. 106
5-4- پیشبینی هدایت الکتریکی واکنش پلیمریزاسیون امولسیونی نانو ذرّات پلیبوتادین (به صورت Online) 146
محاسبه CMC در حضور 5/0 گرم Na2CO3 در محیط با تیتراسیون SDS در دمای 25°C.. 159
محاسبه CMC در حضور 75/0 گرم KPS در محیط با تیتراسیون SDS در دمای 25°C.. 160
محاسبه CMC در حضور 5/0 گرم Na2CO3 در محیط با تیتراسیون SDS در دمای 60°C.. 162
محاسبه CMC در حضور 1 گرمKPS در محیط با تیتراسیون SDS در دمای 60°C.. 164
فهرست جدولها
جدول 1- 1. اختلافات موجود بین پلیمریزاسیونهای زنجیره ای و مرحله ای.. 5
جدول 1- 2. مقایسه روشهای پلیمریزاسیون 14
جدول 1- 3. خواص فیزیکی و ترمودینامیکی بوتادین. 26
جدول 1- 4. خوراکهای استفاده شده در پلیمریزاسیون امولسیون بوتادین.. 27
جدول 1- 5. لیست مقالات انجام گرفته در دهه گذشته براساس مدلهای موازنه جمعیتی . 32
جدول 2- 1. رویدادهای سینتیکی داخل فاز پیوسته (آب) 40
جدول 2- 2. رویداد های سینتیکی داخل فاز ذره پلیمر. 41
جدول 2- 3. معادلات سینتیکی پلیمریزاسیون امولسیونی 42
جدول 3- 1. ضرایب به دست آمده برای فرمول (3- 1). 63
جدول 3- 2. مقادیر CMC سدیم دو دسیل سولفات (SDS) برای غلظتهای مختلف الکترویتهای اضافه شده در 25ºC 64
جدول 3- 3. ضرایب به دست آمده برای فرمول (3- 2). 66
جدول 3- 4. مقادیر CMC سدیم دو دسیل سولفات (SDS) برای غلظتهای مختلف الکترویت اضافه شده در دمای60°C 67
جدول 4- 1. طرح سینتیکی در نظر گرفته شده برای پلیمریزاسیون امولسیونی بوتادین.. 76
جدول 4- 2. پارامترهای استفاده شده درمدلسازی سینتیکی پلیمریزاسیون امولسیونی بوتادین.. 79
جدول 4- 3. پارامترهای بدست آمده با استفاده از مدلسازی سینتیکی پلیمریزاسیون امولسیونی بوتادین.. 80
جدول 4- 4. دادهها برای سورفکتانت سدیم دو دسیل سولفات.. 80
جدول 4- 5. مقادیر مواد استفاده شده در آزمایشات پلیمریزاسیون امولسیونی بوتادین.. 84
جدول 5- 2. ضرایب معادله (5- 7) در دمای الف) 25ºC ب) 60ºC.. 112
جدول 5- 3. ضرایب هدایت برآورد شده در روش دوّم در الف)ºC 25 ب) 60ºC.. 114
جدول 5- 8. مقادیر هدایت اولیه، σo، غلظتهای مختلفی از تلفیق الکترولیتهای Na2CO3و KPS در دمای 60ºC 135
جدول 5- 11. خطای نسبی (σcalc) محلولهای SDS با غلظتهای مختلفی از تلفیق دو الکترولیت در هر روش. 140
فهرست شکلها
شکل 1- 1. نمایش ساده شده یک سیستم پلیمریزاسیون امولسیونی.. 18
شکل 1- 2. پلیمریزاسیون امولسیونی در حین مرحله I 19
شکل 1- 3. پلیمریزاسیون امولسیونی در حین مرحله II 20
شکل 1- 4. پلیمریزاسیون امولسیونی در حین مرحله III 21
شکل 1- 5. رفتارهای مختلف سرعت مشاهده شده در پلیمریزاسیون امولسیونی. 21
شکل 1- 6. مراحل پلیمریزاسیون امولسیونی در مکانیسم هستهزایی هموژن. 23
شکل 2- 1. حوادث مربوط به هسته گذاری ذرات در فاز پیوسته 39
شکل 2- 2. حوادث مرتبط با فاز پیوسته و فاز ذرّه پلیمری 39
شکل 2- 3. نحوه تبدیل انواع ذرّات به یکدیگر در مدل صفر – یک… 53
شکل 3- 1. اندازه گیریهای هدایت-سنجی برای محلولهای SDS در حضور الف) KPS ب) Na2CO3در دمای 25ºC 62
شکل 3- 2. تأثیر الکترولیتهای اضافه شده بر روی غلظت بحرانی مایسل (CMC) SDS در دمای 25ºC.. 63
شکل 3- 3. اندازه گیریهای هدایت-سنجی برای محلولهای SDS در حضور الف) KPS ب) Na2CO3در دمای 60ºC 65
شکل 3- 4. تأثیر الکترولیت اضافه شده بر روی غلظت بحرانی مایسل (CMC) SDS در دمای 60°C.. 66
شکل 5- 2. جذب سورفکتانت روی ذرّات پلیمر و تجمع سورفکتانت برای تشکیل مایسل.. 109
شکل 5- 3. تغییرات هدایت اولیه الکترولیت با غلظت نمک در الف) 25ºC ب) 60°C.. 113
برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.
[سه شنبه 1399-01-12] [ 11:03:00 ب.ظ ]
|